Kategoria: Narzędzia: aparatura

pełna nazwa	Miernik czasu reakcji Edmunda Maćkowiaka
opis urządzenia	Układ bodźców, na które reagować miał badany, nie zachował się do dnia dzisiejszego. Z opisu wejść elektrycznych na maszynie wiemy, że eksperymentator dysponował kluczem włączającym bodziec, natomiast badany – konsolą z kluczem wyłączającym, poprzez którą zatrzymywał emisję bodźca. Czas reakcji, upływający od momentu włączenia emisji bodźca do czasu jego wyłączenia, pokazywany jest w ułamkach sekundy – na prawym z punktu widzenia obserwatora zegarze – oraz w sekundach – na lewym zegarze. Dla celów demonstracyjnych odtworzony został bodziec świetlny, zamocowany do konsoli z kluczem wyłączającym.
konstruktor	Edmund Maćkowiak, Zakład Psychologii UAM, Poznań
ciekawostki	Czas nie jest kategorią tylko fizyczną i obiektywną – każdy obiekt żyjący, przynależący czy to do świata roślinnego, czy do zwierzęcego, posiada wewnętrzny zegar odmierzający różnej wielkości cykle. Zegar ten, zbliżony dla przedstawicieli poszczególnego gatunku, różni się jednak w przypadku każdego indywiduum. Zidentyfikowany on został w przypadku ssaków jako sieć neuronów (Ruan, 2006). Dużą rolę w jego przypadku gra dopamina – kontroluje ona zarówno szybkość wewnętrznego zegara, jak i podział zasobów pomiędzy czasomierz i inne procesy kognitywne. Np. metaamfetamina, agonista dopaminy, powoduje wzrost szybkości wewnętrznego zegara, podczas gdy haloperidol, antagonista dopaminy, powoduje zmniejszenie jego szybkości (Buhusi, Meck, 2006).
autorzy opisu	Andrzej Pankalla, Adriana Gołębiewska

pełna nazwa urządzenia	Poligraf (wariograf, "wykrywacz kłamstw")
rok produkcji	?
konstruktor	Lafayette Instrument Company, Indiana
opis narzędzia	Badanego podłącza się do aparatury, która rejestruje oddech, ciśnienie krwi, reakcję skórno-galwaniczną, tętno. Parametry te są wykreślane przez pisaki na papierowej taśmie. Badanemu zadaje się trzy typy pytań: obojętne, kontrolne i krytyczne. Może na nie odpowiedzieć na dwa sposoby: „tak” lub „nie”.
zastosowania	Rejestrowanie fizjologicznych reakcji organizmu człowieka na bodźce z zewnątrz w celu wykrycia emocjonalnego stosunku badanego do zadawanych tematów.
ciekawostki	Najszersze zastosowanie wariograf znalazł w pracy organów ścigania, choć stosowanie tej metody w praktyce jest kwestią kontrowersyjną. W przepisie art. 171 § 5 pkt. 2 Kodeksu postępowania karnego ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. sformułowano zasadę, zgodnie z którą niedopuszczalne jest stosowanie na osobie środków „mających na celu kontrolę nieświadomych reakcji jej organizmu w związku z przesłuchaniem” – dotyczy to wariografu. Nowelizacja ustawy z dnia 10 stycznia 2003 r. dodała jednak przepis, zgodnie z którym za zgodą osoby badanej, biegły może zastosować środki techniczne mające na celu kontrolę nieświadomych reakcji organizmu tej osoby w celu ograniczenia kręgu osób podejrzanych lub ustalenia wartości dowodowej ujawnionych śladów (Jokiel K., bez daty). Sprecyzowane są warunki do badania wariograficznego (UNIWROC, bez daty) - standaryzuje się warunki lokalowe, czas trwania (od jednej godziny do kilku). Z badania dyskwalifikują: nasilone choroby układu krążenia, padaczka w formie silnych napadów, nasilone choroby układu oddechowego, nerwica w nasilonej formie, przeziębienie, katar, dolegliwości bólowe (np. ząb), grypa, angina, miesiączka i ciąża u kobiet, nietrzeźwość, przemęczenie, głód, brak snu, bardzo niskim poziomie intelektualnym. Przykładowy koszt badania waha się, w zależności od ilości osób badanych, w granicach 400-700 zł/os. (od osób czterech i więcej do jednej osoby). Osoby badane powinny wyrazić zgodę na badanie na piśmie.
autorzy opracowania:	Andrzej Pankalla, Adrianna Gołębiewska

pełna nazwa urządzenia	TACHISTOSKOP (z grec. Tachistos - bardzo szybki i scopeo - obserwuję – aparat do eksponowania obiektów wzrokowych), Tachistoskop Nieczajewa
powstanie	1901-1904 (prawdopodobnie)
opis narzędzia	Tachistoskop - przyrząd używany w badaniach psychologicznych, umożliwiający eksponowanie osobom badanym, obrazów, symboli, słów oraz innych materiałów wizualnych w określonym czasie. Do podstawki jest przymocowana drewniana tarcza z otwierającymi się aluminiowymi łopatkami, które otwierają się i zamykają, ukazując rysunek. Czasem ekspozycji wg tachistoskopu Nieczajewa, określa się stopień rozchylenia łopatek, zmienianemu dzięki chronoskopowi Gippa.
zastosowania	Tachistoskop jest używany w badaniach psychologicznych dotyczących pamięci, uwagi oraz spostrzegawczości. Tachistoskop jest wykorzystywany również w badaniach marketingowych. Służy on wówczas do pomiaru reakcji badanych osób na testowane produkty oraz reklamy. Inne zastosowania tachistoskopu są zorientowane na koncepcję w której „zagrożenie, lub stresujące zadania, powodują tendencje do widzenia tunelowego”. Powoduje to niezauważanie tego, co dzieje się zwykle w polu widzenia i związane jest z zawężeniem tego pola. Badania wykazały, że tachioskopia może zwiększyć pole widzenia i szybkość czytania. Badania udowodniły, że tachioskopia ma potencjał do uczenia poszczególnych osób, przetwarzania i zwiększania ilości przyswajanych informacji szybciej i jednocześnie bycia świadomym szybszego i percepcyjnego przyswajania napływających informacji.
ciekawostki	Aleksander Piotrowicz Nieczajew w 1870–1948 roku, zawiadował Katedrą Psychologii Eksperymentalnej Uniwersytetu w ST Petersburgu. Tachistoskop Nieczajewa stworzyła firma E. Zimmerman w Lipsku, wg rysunków Nieczajewa, na początku XX wieku. Tachistoskop - urządzenie, które pozwala na rejestrowanie impulsów wzrokowych w bardzo krótkich odstępach czasu (od 1/500 do 1 sek.). Emitowanie impulsów poprzedza wywiad odnoszący się do oceny obiektu (co jest widoczne, jakie emocje wzbudza, jakiej jakości towar masz zamiar kupić w oparciu o reklamy, itp.). Podczas korzystania z tachistoskopu należy upewnić się, że respondenci mają dobry wzrok i prawidłowo rozróżniają kolory. Ciekawe funkcje posiada stereoskopowy tachistoskop, który pozwala, pokazać różne obiekty dla oka prawego i lewego. Największy rozwój tachiskopii miał miejsce w czasie drugiej wojny światowej, kiedy wojsko szukało metod na polepszenie wydajności szkolenia wojskowego. W jednym z badań Renshaw w 1945 r. użył tachiskopii do nauki żołnierzy marynarki Stanów Zjednoczonych (US NAVY), do rozpoznawania samolotów wroga. Uzyskał tą metodą znaczne polepszenie rozpoznawalności kształtów, wielkości i odległości samolotów, oraz okrętów nieprzyjaciela. Między rokiem 1984 a 1987, szybkość percepcji, była studiowana przez Uniwersytet Stanowy w Nowym Jorku. Badacze wysunęli tezę, że szybkość percepcji jest kognitywną umiejętnością, zawierającą w sobie częstotliwość przetwarzania informacji wizualnych. Jeden z wniosków, który przyniosły te badania, to, że szybkość postrzegania badanego przez tachistoskop, jest znacznie powiązana z umiejętnością czytania we wszystkich podgrupach wiekowych.
autorzy opracowania:	Milena Sobecka, Dariusz Skórzewski, Wojciech Spychała, Łukasz Sochanowski, studenci I roku psychologii zaocznej 2014/2015

Opis wkrótce, prosimy o cierpliwość!

ROZWIĄZYWANIE PROBLEMU MANIPULACYJNEGO
Proces rozwiązywania problemu manipulacyjnego wykazuje strukturę dendrytową

1. Opis eksperymentu

a) Materiał i aparatura
W eksperymencie używa się specjalnej konstrukcji zwanej pompką Schultzego

b) Przebieg eksperymentu
OB otrzymuje instrukcje: Zadanie w tym eksperymencie polega na zbudowaniu z tych oto części (części leżą na stole przed OB) sprawnie funkcjonującego mechanizmu. Należy wykorzystać wszystkie części. Rozwiązanie jest tylko jedno. W trakcie pracy OB jest bardzo dokładnie obserwowana. Zapisuje się wszystkie czynności, jakie wykonuje i mierzy czas ich trwania. E musi dobrze znać pompkę, zasadę jej działania i nazwy części, aby potem móc wszystko sprawnie notować. Zachęca się OB do głośnego wypowiadania swoich uwag, hipotez, częściowych wniosków, założeń itp. Należy się liczyć z pewnymi trudnościami w tym zakresie, gdyż OB mogą mieć trudności z werbalizowaniem swych czynności, zwłaszcza ze znajomością terminologii technicznej i psychologicznej. Jeżeli jest to możliwe, dobrze jest zastosować kamerę i magnetowid.

2. Opracowanie wyników
Dane z obserwacji osoby badanej wykorzystuje się do narysowania grafu ilustrującego strukturę rozwiązywania tego problemu. Przykład takiego grafu znajduje się na rys. 41. Liniami ciągłymi oznacza się przejścia, jakich dokonuje OB, począwszy od punktu wyjścia, aż do ostatecznego rozwiązania. Kółka symbolizują poszczególne etapy myślenia. Linie przerywane oznaczają powrót do etapów wcześniejszych. Przy każdej linii należy zaznaczyć, ile razy OB przeszła dany odcinek. Na koniec czerwoną linią oznacza się ciąg symbolizujące prawidłowe, bezkolizyjne rozwiązanie zadania.

Przykładowy graf ilustrujący proces rozwiązywania problemu manipulacyjnego. Strzałki oznaczają kolejne manipulacje OB, np. przyporządkowanie tłoka do cylindra lub odwrotnie.

Zgodnie z założeniem, otrzymany graf powinien dać obraz wielokrotnie rozgałęzionej struktury, z wieloma powrotami i cyklami zamkniętymi. Będzie można obserwować iloma bezpłodnymi przejściami i etapami okupiony jest końcowy sukces. Na tej podstawie lepiej można zrozumieć, co znaczy „rozwiązywanie problemów” – wszak w sytuacjach nie-problemowych posuwamy się do przodu po linii prostej. Proces rozwiązywania problemów polega natomiast na wielokrotnym wypróbowywaniu nieskutecznych sposobów, po to tylko, aby w końcu trafić na owocny kierunek poszukiwań.
Otrzymany graf powinien też pozwolić odpowiedzieć na pytanie, czy OB stosowała metodę prób i błędów, a więc przechodziła od jednej możliwości do drugiej bez żadnego planu, czy założyła sobie jakiś plan systematycznego poszukiwania wszystkich możliwości (jaki to plan?), oraz czy zmieniła postępowanie z upływem czasu.

3. Omówienie wyników
Fakt, iż struktura rozwiązywania problemów jest dendrytowa, a nie liniowa, można wytłumaczyć dywergencyjnym charakterem procesu myślenia. Myślenie jest ty, procesem psychicznym, który najpełniej określa charakter prób podejmowanych w trakcie rozwiązywania problemu. Dywergencyjność procesu myślenia oznacza, że poszczególne myśli przebiegają w wielu kierunkach. Myślenie ze swej istoty nie jest procesem sekwencyjnym, gdyż stanowi coś w rodzaju działania zastępczego, tj. działania na symbolach, pojęciach i wyobrażeniach, a nie na realnych przedmiotach. Myślenie jest ciągłym eksperymentowaniem bez ryzyka popełnienia błędnego czynu – oczywiście dopóki nie zacznie się wprowadzać myśli w czyn. Wydaje się więc rzeczą oczywistą, że pełniąc taką właśnie funkcję działania zastępczego, myślenie ma tendencję do rozbiegania się w rozmaite strony, co rzeczywiście ma zbawienny wpływ na rozwiązywanie problemów.

4. Znaczenie praktyczne
Wyniki tego typu badań mogą być wykorzystane w procesie dydaktycznym w szkołach technicznych, gdy realizuje się postulat rozwijania samodzielnego myślenia.

pełna nazwa	Kimograf
rok powstania	1865-75
opis narzędzia	Kimograf (od gr. kyma - fala, grapho - pisać) - urządzenie medyczne, które zostało wynalezione przez niemieckiego fizjologa Carla Ludwiga w 1840. Urządzenie służące pierwotnie do badania ciśnienia krwi. Metoda stosowana przez kimograf Carla Ludwiga z cewnikami prowadzonymi wprost do tętnicy. Kimograf Ludwiga składał się z tuby manometrycznej w kształcie-U podłączonej do mosiężnej igły (cannuli) w tętnicy. Tuba manometryczna miała pływak z kości słoniowej, do którego na pręcie przyczepiony był kolec. Kolec ten mógł pozostawiać ślady obracającym się bębnie. Ciśnienie krwi nadal mogło być mierzone jedynie w sposób inwazyjny (źródło) W nowszej wersji w skład kimografu wchodzi walec, na którym umieszczony jest papier. Walec obraca się ze stałą prędkością, a pisaki wykreślają na nim zmiany rejestrowanej czynności. Zamiast papieru walec może być pokryty błoną światłoczułą a funkcję pisaków pełnią wtedy promienie światła.
zastosowania	Kimograf służy do rejestracji a następnie przedstawiania graficznego w postaci kimogramu (specjalnego wykresu) różnych rodzajów procesów fizjologicznych (np. bicie serca, ruchy mięśni itp.), będących najczęściej efektem skurczów mięśni.
autorka opracowania:	Aleksandra Jasielska, Julita Wojciechowska

pełna nazwa urządzenia	ELEKTROPOLIGRAF, poligraf fizjologiczny Zimmermanna (niem. Zimmermann physiologisches Polygraph)
powstanie	lata 40. lub 50. XX w.
pproducent	E. Zimmermann (Leipzig, pol. Lipsk)
opis narzędzia	aparat w drewnianej skrzynce, w skład którego wchodzą: moduł główny wyposażony w trzykanałowy mechanizm rejestrujący tj. przesuwającą się rolkę papieru wraz z potrójnym zestawem atramentowych rejestratorów pisakowych oraz trzy podłączane do aparatu elementy służące do badania zmian parametrów życiowych. Elementy te obejmują: ciśnieniomierz (rękaw zakładany na ramię), pas pneumatyczny służący do badania ruchów oddechowych klatki piersiowej oraz zestaw do badania zmian reakcji skórno-galwanicznej (zmian oporności skóry wywołanej poceniem się).
zastosowania	Zapis reakcji fizjologicznych związanych z pobudzeniem emocjonalnym, docelowy pozwalający na ocenę prawdomówności
ciekawostki	nazwa ‘poligraf’ pochodzi z języka greckiego (polys, czyli ‘wiele’ oraz graphos czyli ‘pisanie’); w języku polskim funkcjonuje również nazwa ‘wariograf’ (będąca połączeniem łacińskiego słowa varius, czyli różny, liczny oraz greckiego graphos, czyli ‘pisanie’) użyta po raz pierwszy w latach 60. XX w. przez profesora kryminalistyki Pawła Horoszowskiego. Potocznie nazywany jest ‘wykrywaczem kłamstw’, dlatego początkowo pokładano wielkie nadzieje w wykorzystaniu poligrafu do weryfikacji zeznań świadków oraz przesłuchań szpiegów i jeńców wojennych. Eksperymenty wykazały jednak, że zmiany fizjologiczne rejestrowane przez poligraf są raczej wyrazem emocjonalnej reakcji badanego na zadawane mu pytania, a nie dowodem na to, że badany kłamie. Wykazano eksperymentalnie, że można ‘oszukać’ urządzenie zarówno na etapie kalibracji, np. przypominając sobie wydarzenia o dużym ładunku emocjonalnym w czasie odpowiadania na pytania kontrolne, jak i w czasie właściwego badania, np. zadając sobie ból w czasie odpowiadania na pytania tak, by badający tego nie zauważył.
autorzy opracowania:	Aleksandra Grzempa Dorota Janicka Anna Jaskulska

Tremometr – przyrząd pomiarowy w ergonomii służący do badania tremoru, czyli mimowolnych, rytmicznych, drobnych ruchów całego ciała lub jego części. Poprzez pomiary precyzji ruchów, ruchów dowolnych ręki i koordynacji wzrokowo-ruchowej pozwala na ocenę sprawności układu nerwowego. Badanie tremometrem jest jednym z badań zdolności psychomotorycznych człowieka.

pełna nazwa	Miernik czasu reakcji Edmunda Maćkowiaka (ok. 1950)
opis urządzenia	Miernik służy do badania czasu reakcji psychomotorycznej prostej oraz alternatywnej (z wyborem) na bodźce świetlne oraz (przypuszczalnie) sygnały dźwiękowe. Urządzenie zasilane jest prądem elektrycznym doprowadzonym z sieci za pomocą kabla. Miernik składa się z dwóch części: zamkniętej w stalowej obudowie jednostki centralnej (obsługiwany przez eksperymentatora) oraz konsoli (panel reakcyjno-ekspozycyjny obsługiwany przez badanego). W części centralnej miernika znajduje się zabudowana aparatura pomiarowo-zasilająca oraz umieszczony w przedniej ściance obudowy pulpit kontrolno-sterujący. W skład pulpitu wchodzi zespół lampek kontrolnych (w tym trzy lampki opatrzone etykietą „kontrola bodźców”: biała, zielona i czerwona), zespół przycisków i przełączników umożliwiający eksperymentatorowi włączenie oraz obsługę urządzenia. Do sygnalizowania obecności napięcia sieciowego służy lampka z etykietą „kontrola sieci”. U podstawy pulpitu znajduje się klucz włączający, za pomocą którego eksperymentator zamyka obwód prądu i uruchamia ekspozycję bodźca według ustalonego programu. Centralną i największą część pulpitu zajmuje tarcza zegarowa z podziałką kreskową oraz wskazówką pokazującą czas reakcji badanego. Drugą część miernika – konsolę – stanowią: zestaw trzech lampek emitujących sygnały świetlne o brawie (kolejno od lewej): czerwonej, zielonej i białej (panel ekspozycji) zintegrowany z zestawem dwóch czerwonych przycisków ręcznych (panel reakcyjny). Konsola jest połączona z jednostką centralną. Wciśnięcie przycisku na panelu reakcyjnym (tj. naciśnięcie klucza reakcyjnego) rozwiera obwód prądu, wyłącza emisję bodźca oraz stopuje zegar rejestrujący czas jaki upłynął od początku ekspozycji bodźca do momentu zareagowania na ten bodziec. Zadanie badanego polega na naciśnięciu ustalonego przycisku (klucza reakcyjnego) na panelu konsoli jak najszybciej po zapaleniu się lampki lub (przypuszczalnie) po usłyszeniu dźwięku. Liczbę i program ekspozycji bodźców, na które reaguje badany, wybiera eksperymentator. Współcześnie analogiczne mierniki wykorzystuje się do badania między innymi kandydatów na pilotów, kierowców pojazdów mechanicznych, operatorów maszyn budowlanych, maszynistów, oraz sportowców.
powstanie	Konstruktor: Edmund Maćkowiak, Zakład Psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Data powstania miernika – ok. 1950. Miejsce powstania – Poznań (przypuszczalnie).
zastosowania	Miernik służy do badania czasu reakcji psychomotorycznej prostej oraz alternatywnej (z wyborem) na bodźce świetlne oraz (przypuszczalnie) sygnały dźwiękowe. Urządzenie zasilane jest prądem elektrycznym doprowadzonym z sieci za pomocą kabla.
ciekawostki	Miernikiem zbliżonymi w budowie i działaniu do miernika Edmunda Maćkowiaka oraz (prawdopodobnie) jego następcą jest miernik czasu reakcji MRK-433. Miernik MRK-433 umożliwia automatyczny pomiar czasu reakcji prostej lub alternatywnej na bodźce świetlne i akustyczne (dostępne bodźce: trzy lampki i jeden sygnał dźwiękowy) oraz wybór jednego z pięciu programów automatycznej ekspozycji bodźców. Każdy z pięciu programów różnicuje sekwencję ukazywania się bodźców, odstępy czasowe między nimi oraz ich liczbę. Miernik MRK-433 wyposażony jest dodatkowo w układy pomocnicze służące do cyfrowej prezentacji wyników pomiarów, w tym czasu poszczególnych reakcji, sumarycznego czasu reakcji, liczby reakcji poprawnych, oraz liczby i rodzaju reakcji błędnych. Uzyskiwane dane są automatycznie rejestrowane za pomocą drukarki.