pełna nazwa | Karty złudzeń optycznych |
rok powstania | opis w R. L. Gregory (1971). Oko i mózg. Psychologia widzenia. Warszawa: PWN. |
opis narzędzia | Czarno- białe karty zawierają dowolny wzór złudzeniowy. Zestaw zawiera różne typy złudzeń, m.in. złudzenia jednoznaczne takie jak: złudzenie kontrastu brzegowego, złudzenie kontrastu powierzchniowego, złudzenie kształtu- figura Heringa, złudzenie wielkości- figura Ebbinghausa, złudzenie kształtu- figura Ponzo ora iluzje wieloznaczne, jak np. figury alternatywne-“twarzo-puchar“ Rubina, figury alternatywne: schody Schrödera, figury niemożliwe- trójkąt Penrose’ów. Do celów badawczych wprowadza się dużą ilość wzorów i ustala się wielkość złudzenia w zależności od następujących zmiennych: a) Grubość wszystkich linii, b) Stosunek grubości linii równoległych do grubości linii w wiązkach, c) Odległość między liniami równoległymi d) Gęstość wiązek linii zbieżnych e) Położenie wzoru f) Stosunek koloru linii równoległych do koloru linii w wiązkach Wzór złudzeniowy demonstruje się bądź na kartonie (planszy), bądź rzutnikiem na ekranie. Przykładowa instrukcja: Na rysunku widoczne będą dwie linie na tle linii zbieżnych. Proszę przyjrzeć się uważnie i powiedzieć, czy te dwie linie są proste i czy są równoległe, czy też nie. W celu demonstracji wystarczy pokazanie pojedynczego wzoru złudzeniowego. |
zastosowania | W eksperymentach badawczych wprowadza się kolejno modyfikację poszczególnych zmiennych i ustala się, się przy jakiej jej modyfikacji złudzenie jest największe, Ustala się to dla całej grupy (grupa powinna wtedy liczyć co najmniej 15 osób) obliczając średnią arytmetyczną i odchylenia standardowe. Porównanie tych ustaleń dla każdej zmiennej pozwala na uszeregowanie znaczenia poszczególnych zmiennych dla wystąpienia złudzenia. |
ciekawostki | Złudzenia są wykorzystywane w: malarstwie i grafice, zdobnictwie, ornamentyce, telewizji i filmie, modzie, kosmetyce, iluzjonizmie, taktyce wojskowej, architekturze- zobacz elewację budynku w Australii http://mathworld.wolfram.com/CafeWallIllusion.html |
autorka opracowania: | Aleksandra Jasielska, na podstawie: W. Szewczuk (1985)(red.), Ćwiczenia eksperymentalne z psychologii ogólnej (eksperyment ). Warszwa: PWN; Młodkowski, J. (1998). Aktywność wizualna człowieka. Warszawa: PWN. |