Krótka historia poznańskiej psychologii

W skład Uniwersytetu Poznańskiego, powstałego na początku 1919 r. i pierwotnie, do 1920 r. zwanego Wszechnicą Piastowską, w dniu 5 kwietnia powołano Wydział Filozoficzny, a w nim Katedrę Psychologii. Jej kierownikiem został – rekomendowany przez wybitnego filozofa prof. Kazimierza Twardowskiego z Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie – młody uczony Stefan Błachowski (1889-1962). Już w maju 1919 r. prof. S. Błachowski podjął wykłady z psychologii. Symbolicznie, od tego momentu zaczyna się stuletnia historia psychologii w Poznaniu. Zaś prof. Stefan Błachowski był pierwszym z grona trzech Ojców Założycieli poznańskiej psychologii – obok profesorów: Bolesława Hornowskiego (1914-1983) i Andrzeja Lewickiego (1910-1972).

Okres dobrze rozwijającej się psychologii został brutalnie przerwany wybuchem wojny. Lata niemieckiej okupacji przyniosły niepowetowane straty. Zmarli lub zostali zamordowani przez okupanta w obozach pracy i obozach koncentracyjnych pracownicy uniwersyteccy i studenci. Zgromadzona w Katedrze Psychologii, dzięki staraniom prof. S. Błachowskiego, unikatowa aparatura została albo rozkradziona albo zniszczona. Taki sam los spotkał bogaty księgozbiór psychologiczny. Niewiele zostało, gdy prof. S. Błachowski wznowił w 1945 roku pracę na naszym uniwersytecie i był jego rektorem w latach 1946-1948. Potem przyszły lata stalinowskiego terroru. Uruchomione w 1950 r. studia magisterskie z psychologii zostały zawieszone. Ponownie studentów przyjęto na pierwszy rok studiów magisterskich dopiero w 1955 r. Zamknięto też reaktywowany przez prof. S. Błachowskiego „Kwartalnik Psychologiczny”, który był najważniejszym przed wojną polskim czasopismem psychologicznym (wychodził w Poznaniu od 1930 r.). W jego miejsce udało się powołać w 1952 r., też w Poznaniu, główne czasopismo psychologiczne: „Przegląd Psychologiczny”. Jego redaktorem naczelnym został prof. S. Błachowski. Wydano tylko pierwszy numer, a na kolejny trzeba było poczekać aż do 1958 roku.

Po wojnie – w 1948 r. uruchomiono Katedrę Psychologii (dla prof. S. Błachowskiego), a w 1950 r. Katedrę Psychologii II, którą kierował prof. Stanisław Kowalski (1904-1990). To w katedrze prof. S. Błachowskiego został zatrudniony mgr B. Hornowski, który jako zdemobilizowany porucznik Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie wrócił do Polski z dyplomem magistra psychologii uzyskanym na Uniwersytecie w Edynburgu. Po latach przejmuje on w 1960 r. – już jako samodzielny pracownik naukowy – po prof. S. Błachowskim, który przeszedł na emeryturę, Katedrę Psychologii. Po kolejnych reorganizacjach powstały dwie katedry: Katedra Psychologii Ogólnej, kierowana przez prof. B. Hornowskiego oraz pierwsza w Polsce Katedra Psychologii Klinicznej, założona przez prof. A. Lewickiego. W obu katedrach prowadzono znaczące badania naukowe, powstały monografie, podręczniki akademickie i testy psychologiczne.

W 1969 r. – po przeprowadzonej na wzór radziecki reformie szkolnictwa wyższego w Polsce – zlikwidowano katedry, a w ich miejsce powołano Instytut Psychologii. Jego pierwszym dyrektorem został prof. B. Hornowski. Rozpoczął się nowy, trwający do dnia dzisiejszego okres w życiu poznańskiej psychologii.
Dzisiejsze sukcesy zawdzięczamy twórczym wizjom i działaniom podejmowanym w trudnych czasach naporu ideologicznego, ograniczonego dostępu do światowej literatury psychologicznej i blokowania wyjazdów pracowników do światowych ośrodków naukowych – naszych Ojców Założycieli: prof. B. Hornowskiego i prof. A. Lewickiego.

Instytut Psychologii, co wyróżnia go na polskiej mapie akademickich ośrodków psychologicznych, jako pierwszy w Polsce uruchomił w 2005 r. pięcioletnie, jednolite studia magisterskie z kognitywistyki. Bazujące na psychologii, interdyscyplinarne badania umysłu i jego funkcjonowania, którymi zajmuje się kognitywistyka, otwierają nowe horyzonty dla nauk społecznych, wykraczając poza tradycyjne podziały dyscyplin naukowych i sięgając również do osiągnięć biologii, filozofii, neuronauki, logiki czy informatyki.

Poznański Instytut Psychologii jest ważnym w kraju ośrodkiem badań i kształcenia kadr naukowych oraz prowadzenia studiów – jednolitych magisterskich (psychologia), dwustopniowych (kognitywistyka) i doktoranckich. Wykształceni tu ludzie pracują w Poznaniu, w innych ośrodkach naukowych w Polsce i – coraz częściej – za granicą. Pracownicy Instytutu Psychologii biorą czynny udział w pracach różnych centralnych instytucji naukowych, redakcji czasopism, towarzystw i organizacji naukowych.

Kolejne pokolenie dobrze wykształconych psychologów i kognitywistów twórczo kontynuuje dzieło naszych Ojców Założycieli.

Suport krzyżowy Moedego

pełna nazwa narzędziasuport krzyżowy Moedego
powstanieWalther Moede (1888-1958), reprezentant przedwojennej niemieckiej szkoły "psychotechniki przemysłowej". Od 1907 studiował filozofię, psychologię, pedagogikę oraz psychologię nauk ścisłych i medycznych w Berlinie, Strasburgu i Lipsku. Następnie pracował jako asystent Wilhelma Wundta w Instytucie Psychologii Eksperymentalnej w Lipsku. W 1911 otrzymał doktorat za sprawą pracy „Pamięć w psychologii, fizjologii i biologii”. W latach 1918-1946 prowadził Instytut Psychoinżynierii Przemysłowej na Politechnice Królewskiej w Berlinie w Charlotenburgu. W 1956 został uznany jako emerytowany profesor psychologii stosowanej, przemysłowej i ergonomii na Uniwersytecie Technicznym w Berlinie. Ojciec terminu psychologia badań przemysłowych które miały na celu dokonywać pomiaru adaptacji jednostki do warunków pracy. Wraz z Piórkowskim stworzył czasopismo „Praktische Psychologie“ (1919-23) oraz „Industrielle Psychotechnik” (1924-44). Jest on również jednym z założycieli eksperymentalnej psychologii społecznej, która powstała poprzez to, że przejął metody eksperymentalnej psychologii Floyda Allporta i rozsławił ją w Stanach Zjednoczonych.
opis narzędzia„Suport krzyżowy” jest aparatem służącym do badania koordynacji wzrokowo-ruchowej kończyn górnych z zaangażowaniem w pracy obu rąk, a także do badania orientacji przestrzennej. Badany ma do dyspozycji dwie korbki które sterują położeniem rysika na dwuwymiarowej płaszczyźnie. Jedna korba powoduje ruch na płaszczyźnie X, druga na płaszczyźnie Y. Zadanie jakie stawia się przed badanym – to przejechanie rysikiem po wyciętym w metalowej blasze torze tak by zminimalizować ilość dotknięć rysika o krawędź. Każde zejście wodzika z linii testowej jest rejestrowane jako błąd. Wynik każdego pojedynczego testu jest analizowany w aspekcie trzech parametrów pomiaru rejestrowanych przez przystawkę sterującą:
zastosowaniaDo dziś suport wykorzystywany jest przy badaniach operatorów maszyn, którzy będą mieć styczność z kilkoma bodźcami obrotowo – przesuwnymi. Do najważniejszych psychomotorycznych elementów zalicza się: czas wykonywania czynności z uwzględnieniem czasu reakcji, precyzję i dokładność ruchu, wytrzymałość objawiającą się na długotrwałym wykonywaniu czynności, stan fizyczny kończyn.
ciekawostkiAndrzej Czapla dokonał wynalazku „ Manipulator do komputerowych testów psychologicznych typu Suport Moede’go” - 14.04.1995 r.
Ludzie nie są jedynymi naczelnymi posiadającymi zdolności manualne. Mechanizm koordynacji oburęcznej na podstawie funkcjonowania ludzi i małp zbadała Anna Gribova.
autorki opracowania:Sylwia Góral, Karolinia Flisiewicz, Agata Pawełek